Alles wat je moet weten over de echtscheidingsprocedure in Nederland

De Nederlandse wetgeving en echtscheiding

De Nederlandse wetgeving bevat verschillende regels en wetten die van toepassing zijn op een echtscheidingsprocedure. Zo is er bijvoorbeeld het verplichte ouderschapsplan, bestaat er recht op alimentatie en zijn er regels over de verdeling van goederen en vermogen, de woning en het pensioen.

Ouderschapsplan

Sinds 2009 is het verplicht een ouderschapsplan op te stellen, als je uit elkaar gaat en minderjarige kinderen hebt. In het plan leg je afspraken vast over de zorg en opvoeding van de kinderen, de kosten van de kinderen en de wijze waarop je als ouders elkaar informeert en beslissingen neemt over belangrijke zaken die de kinderen aangaan.

Alimentatie

Ook is rekenregels. Die zijn best complex. Je kunt een kinderalimentatieberekening laten maken door een expert. Bijvoorbeeld door het Landelijk Bureau Inning Onderhoudsbijdragen.

Daarnaast is er in Nederland een wettelijke partneralimentatieregeling. De ex-partner kan verplicht zijn om de ander na de echtscheiding financieel te ondersteunen. Dit is het geval als een van de ex-partners niet genoeg inkomen heeft of kan krijgen om in zijn of haar eigen levensonderhoud te voorzien. Hoe lang partneralimentatie betaald moet worden, hangt af van hoe oud je bent, hoe lang je getrouwd bent geweest en hoe oud je kinderen zijn.

Verdeling goederen en vermogen

Daarnaast gelden er in Nederland regels voor de verdeling van de gemeenschappelijke goederen en vermogen. Zijn jullie in gemeenschap van goederen getrouwd? Dan is het de bedoeling dat jullie alle bezittingen, schulden en vermogen gelijk verdelen. Het maakt daarbij niet uit wat er voor of tijdens het huwelijk is opgebouwd. In deze situatie hebben beide (ex-)partners in principe recht op de helft van de gemeenschappelijke goederen en vermogen.

De regels zijn anders als jullie in beperkte gemeenschap van goederen zijn getrouwd. In dat geval blijven de goederen en het vermogen, die vóór het huwelijk alleen van jou waren, van jou. Erfenissen en schenkingen hoef je dan ook niet te verdelen. Het kan ook zijn dat je huwelijkse voorwaarden hebt. Daarin heb je je eigen afspraken gemaakt over wat er verdeeld moet worden bij scheiding.

Woning

Hebben jullie een gezamenlijke woning? Dan moet de waarde hiervan ook verdeeld worden. Als jullie in gemeenschap van goederen zijn getrouwd maakt het niet uit op wiens naam de woning staat. Deze moet 50/50 verdeeld worden. Zijn jullie in beperkte gemeenschap van goederen getrouwd (na 2018) of hebben jullie huwelijkse voorwaarden? Dan kan de verdeling anders zijn. Daarom is het belangrijk om uit te zoeken van wie het huis is en om te weten of jullie een beperkte gemeenschap of huwelijkse voorwaarden hebben.

Pensioen

Dan is er ook nog het pensioen. Volgens de Wet verevening pensioenrechten bij scheiding moet bij een huwelijk of geregistreerd partnerschap het ouderdomspensioen gelijk verdeeld worden tussen jullie. Dit heet verevening. Het houdt in dat je ex-partner op het moment dat jij de pensioengerechtigde leeftijd bereikt, de helft van het pensioen krijgt dat jij tijdens het huwelijk hebt opgebouwd.

Wil je niet afhankelijk zijn van wanneer de ander met pensioen gaat? Dan kunnen jullie kiezen voor conversie, ook wel opsplitsing genoemd. In dat geval kiezen jullie ervoor om het ouderdomspensioen gedeeltelijk af te staan aan elkaar en om te zetten naar de eigen pensioenpot. Tenslotte kun je ook afzien van elkaars pensioen.

Echtscheidingsconvenant of beslissing van de rechter?

Hoe je de kinderalimentatie, partneralimentatie en de verdeling van je bezittingen en pensioen regelt, leg je vast in een echtscheidingsconvenant. Als het niet lukt om samen tot afspraken te komen, kan de rechter uitspraak doen.

Als je samen een echtscheidingsconvenant maakt, kan je een zogenaamd gezamenlijk verzoek tot echtscheiding bij de rechter doen. Lukt dat niet? Dan wordt de procedure bij de rechtbank een eenzijdig verzoek.

Echtscheidingsconvenant in stappen

Hieronder leggen we de verschillende procedures in stappen uit.

Gezamenlijk verzoek tot echtscheiding

Zoals hierboven omschreven moet je afspraken maken over allerlei onderwerpen rond de scheiding. Die leg je vast in het echtscheidingsconvenant en als je kinderen hebt in het ouderschapsplan. Je kunt dit doen met behulp van Uitelkaar.nl, een mediator of een advocaat. Het convenant en het ouderschapsplan worden door een advocaat ingediend bij de rechter. De procedure voor een gezamenlijk verzoek tot echtscheiding gaat als volgt:

1. Verzoekschrift indienen
   Met een verzoekschrift vraagt de advocaat de rechter het huwelijk of geregistreerd partnerschap te ontbinden. Naast het verzoekschrift wordt het echtscheidingsconvenant en eventueel het ouderschapsplan ingediend bij een rechtbank in Nederland. Bij een gezamenlijk verzoek maakt het in principe niet uit bij welke rechtbank. Kinderen tussen 12 en 18 jaar krijgen een uitnodiging van de rechtbank voor een kindgesprek. Meestal wordt het verzoek daarom bij een rechtbank in de buurt ingediend.


2. Ontvangst verzoekschrift door de rechtbank
   De rechtbank stuurt een ontvangstbevestiging naar de advocaat. In deze brief wordt eventueel ook vermeld welke documenten er nog nodig zijn, mochten deze nog niet meegestuurd zijn. Meestal stuurt de advocaat alle stukken (echtscheidingsconvenant, ouderschapsplan, uittreksels en afschriften van aktes etc.) meteen mee met het verzoekschrift, alleen bij hoge spoed niet.


3. De rechtbank
   De rechter zal het verzoekschrift en alle documenten doornemen. Als de rechter het voldoende vindt, doet de rechter uitspraak en stuurt de rechtbank de beschikking naar de advocaat. Hiermee zijn de afspraken in het echtscheidingsconvenant en ouderschapsplan vastgelegd. Je hoeft dus zelf niet naar de rechtbank. Eventueel wordt je kind wel uitgenodigd voor een kindgesprek met de rechter.


4. Tekenen akte van berusting
   Na de uitspraak krijg je een akte van berusting van de advocaat. In deze akte staat dat je je neerlegt bij de beslissing van de rechter en geen bezwaar maakt. Deze moeten de ex-partners tekenen en weer terugsturen naar de advocaat.


5. Inschrijving bij de gemeente
   Nadat de advocaat de akten van berusting heeft ontvangen, stuurt de advocaat het naar de gemeente waar het huwelijk is voltrokken om daar ingeschreven te worden in de Basisregistratie Personen. Of je kunt zelf de scheiding in laten schrijven bij de gemeente. Dit moet wel binnen zes maanden gebeuren, anders is de beschikking niet meer geldig. Zodra dit gedaan is, is de scheiding officieel.

Eenzijdig verzoek procedure tot echtscheiding

De tweede weg is een eenzijdig verzoek. Het kan zijn dat maar één van beiden wil scheiden of dat je het niet eens kunt worden over de verdeling van jullie bezittingen of de zorg voor de kinderen. Dan kan je er voor kiezen om een advocaat in de hand te nemen die een verzoekschrift maakt met voorstellen voor de scheiding. Hieronder de stappen die bij een eenzijdig verzoek doorlopen worden.

1. Verzoekschrift indienen
   De echtscheidingsprocedure begint met het indienen van een verzoekschrift bij de rechtbank. In dat verzoekschrift kan ook worden meegenomen hoe bepaalde zaken rond de scheiding volgens jou zouden moeten worden geregeld. Bijvoorbeeld over het huis, de verdeling van de bezittingen, het pensioen of alimentatie. Die verzoeken over de verdeling worden nevenvoorzieningen genoemd. Het indienen van het verzoekschrift wordt gedaan door de advocaat.


2. Ontvangstbevestiging
   Nadat het verzoekschrift is ingediend, stuurt de rechtbank een ontvangstbevestiging naar de advocaat. In deze brief wordt ook vermeld welke documenten er nog moeten worden overlegd.


3. Stappen voor ex-partner: indienen verweerschrift (als je ex-partner niet eens is met de scheiding) of referteverklaring
   
   • Bij een eenzijdig verzoek tot scheiding krijgt de ex-partner de mogelijkheid om binnen zes weken een verweerschrift in te dienen als reactie op het verzoekschrift. In dit verweerschrift kan de ex-partner aangeven dat hij of zij het niet eens is met hoe de ander de scheiding wil regelen.
   • Als je ex-partner afziet van verweer, stuurt je ex-partners advocaat een zogenaamde referteverklaring naar de rechtbank. Hierbij gaat hij/zij akkoord met de verzoeken in het verzoekschrift en kan de rechter meteen uitspraak doen.


4. Ouderschapsplan en kindgesprek
   Als er minderjarige kinderen betrokken zijn bij de echtscheiding, moet er een ouderschapsplan worden opgesteld. In dit plan worden afspraken vastgelegd over de zorg en opvoeding van de kinderen na de echtscheiding. In principe moet het ouderschapsplan worden opgesteld voordat de echtscheidingsprocedure kan worden afgerond. Als je het als ouders samen niet eens wordt ergens over, kun je een mediator inschakelen of de rechter vragen een beslissing te nemen.


5. Zitting
   Jullie krijgen een uitnodiging van de rechtbank met een tijd en plaats voor de zitting. Tijdens de zitting krijgen jullie allebei apart de kans om een toelichting te geven aan de rechter.


6. Akte van berusting of hoger beroep
   Ook bij een eenzijdig verzoek zal er na de uitspraak van de rechter de akte van berusting naar beide ex-partners worden gestuurd. In deze akte staat dat je je neerlegt bij de beslissing van de rechter en geen bezwaar maakt.
   
   Als een van de ex-partners het niet eens is met de uitspraak van de rechter, kan er binnen 3 maanden in hoger beroep worden gegaan bij het gerechtshof.


7. Inschrijving bij de gemeente
   Na de uitspraak en het ontvangen van de akten van berusting óf het verstrijken van 3 maanden, wordt de echtscheidingsbeschikking ingeschreven bij de gemeente waar het huwelijk is voltrokken. Dit moet binnen zes maanden gebeuren, anders is de beschikking niet meer geldig. Zodra dit gebeurd is, is de scheiding officieel.

Door op de hoogte te zijn van de wetgeving en echtscheidingsprocedure in Nederland, kunnen jullie ervoor zorgen dat de echtscheiding op een zo goed mogelijke manier wordt afgehandeld. Uitelkaar.nl staat klaar om jullie bij te staan in het proces. Bekijk onze diensten om te zien wat bij jullie past.

Scheiden stappenplan Lees meer