Financiële afspraken bij scheiding: een stappenplan voor het echtscheidingsconvenant

Wat is een echtscheidingsconvenant en waarom is het onmisbaar?

Het echtscheidingsconvenant is een schriftelijke overeenkomst waarin jij en je ex-partner alle afspraken over de gevolgen van de scheiding vastleggen. Denk bijvoorbeeld aan afspraken over de verdeling van bezittingen en schulden, partneralimentatie en pensioen. Zodra het convenant door beide partijen is ondertekend, zijn de afspraken juridisch bindend, ook zonder bekrachtiging door de rechter. Door bekrachtiging van het convenant bij de rechter, wordt het echtscheidingsconvenant echter wel afdwingbaar. Zonder die bekrachtiging moet je, als iemand van jullie zich niet aan de afspraken houdt, alsnog een procedure starten. Bovendien vormt het convenant samen met het verzoekschrift de basis waarop de rechter de gezamenlijke echtscheiding uitspreekt.

Maar het belang gaat verder dan de wet. Een goed convenant helpt je om financiële duidelijkheid te krijgen. Hypotheekverstrekkers vragen er bijvoorbeeld om als je na de scheiding een nieuwe hypotheek wilt afsluiten. Het voorkomt toekomstige conflicten en biedt de rust en duidelijkheid die nodig zijn voor een nieuwe start.

Van afspraak naar afdwingbare titel

Eén van de onderwerpen waar je in een echtscheidingsconvenant afspraken over maakt, is partneralimentatie. Dit is vaak een gevoelig onderwerp. Het doel is om de partner met het laagste inkomen te ondersteunen, zodat de levensstandaard niet te sterk daalt. De hoogte wordt bepaald door twee factoren: de 'behoefte' van de ontvanger en de 'draagkracht' van de betaler. Rechters gebruiken hiervoor richtlijnen die de hoogte van alimentatie bepalen. Wil je precies weten hoe dit wordt berekend? Lees dan ons artikel Partneralimentatie berekenen. Belangrijke punten om vast te leggen zijn:

• De hoogte en duur: de maximale duur van partneralimentatie is in principe vijf jaar of de helft van de duur van het huwelijk als dit korter was. Er zijn echter belangrijke uitzonderingen die de duur kunnen verlengen.

• Indexering: wettelijk gezien wordt de alimentatie jaarlijks verhoogd met een percentage dat de overheid vaststelt. Dit onderstreept de noodzaak van duidelijke afspraken.

• Gronden voor wijziging: leg vast in welke situaties de alimentatie herzien kan worden, bijvoorbeeld bij een groot inkomensverlies of andere belangrijke veranderingen.

Een zorgvuldige berekening is essentieel. Bij Uitelkaar.nl helpen we je om op basis van je unieke situatie een realistische en eerlijke afspraak te maken, die de belangen van beiden dient.

De eigen woning: verkopen, uitkopen of een andere oplossing?

Voor de meeste mensen is het huis de grootste gezamenlijke bezitting. De beslissing hierover heeft verstrekkende financiële en emotionele gevolgen. De drie meest voorkomende opties zijn:

• Verkopen: de meest duidelijke oplossing. De eventuele overwaarde (of restschuld) wordt verdeeld volgens de afspraken in het convenant.

• Eén partner koopt de ander uit: de partner die in het huis blijft wonen, moet de ander de helft van de overwaarde betalen en de hypotheek volledig op zijn of haar naam krijgen. Dit vereist toestemming van de bank.

• Onverdeeld laten: soms besluiten partners het huis tijdelijk samen aan te houden, bijvoorbeeld voor de kinderen. Dit brengt risico's met zich mee, zoals gezamenlijke aansprakelijkheid voor de hypotheek. Dit betekent dat beide partners verantwoordelijk blijven voor de betaling van de hypotheek, zelfs als één van de partners niet meer in het huis woont.

Fiscaal gezien is dit een complex onderdeel. De Belastingdienst heeft specifieke regels voor de hypotheekrenteaftrek na een scheiding. Zo mag de vertrekkende partner de rente nog maximaal twee jaar aftrekken, zolang het huis gedeeltelijk eigendom blijft van die partner. Duidelijke afspraken hierover in het convenant helpen om problemen met de fiscus te voorkomen.

De boedelverdeling: meer dan alleen de cijfers

De boedelverdeling gaat over alle bezittingen en schulden. Sinds 1 januari 2018 trouw je in Nederland standaard in een 'beperkte gemeenschap van goederen'. Dit betekent dat alleen de bezittingen en schulden die je tijdens het huwelijk hebt, gezamenlijk zijn. Bezittingen van vóór het huwelijk, erfenissen en schenkingen blijven privé. Voor 2018 trouwde je standaard in algehele gemeenschap van goederen. Dan werd ook alles dat er was voor het huwelijk van je samen. In huwelijkse voorwaarden kun je andere afspraken gemaakt hebben over de verdeling.  

Het verdelen van de boedel is vaak emotioneel beladen. Een schilderij van een grootouder of de fotoboeken die jullie maakten van de kinderen, hebben een waarde die niet in geld is uit te drukken. Onze aanpak richt zich op een respectvol proces:

• Inventariseer samen: maak een lijst van alle bezittingen, van de auto tot de meubels en fotoboeken. Dit hoeft niet tot de laatste lepel in de keukenla, maar zorg dat zaken met (emotionele) waarde erop staan.

• Waardeer eerlijk: bepaal de dagwaarde van de spullen, niet de nieuwwaarde. Voor spullen met emotionele waarde kijk je naar wie er het meest aan gehecht is.

• Verdeel slim: je kunt de spullen om en om kiezen of groepen van spullen maken met een vergelijkbare waarde. Het doel is een verdeling die voor beiden goed voelt.

Pensioenverdeling: een belangrijke stap voor je toekomst

Pensioen is vaak een van de grootste vermogensonderdelen, maar wordt soms over het hoofd gezien. Het niet of onjuist verdelen ervan kan op latere leeftijd voor grote financiële problemen zorgen. De wet biedt drie hoofdmethodes:

1. Verevening (standaardoptie)
Dit is de wettelijke standaard. Het ouderdomspensioen dat tijdens het huwelijk is opgebouwd, wordt 50/50 verdeeld. De uitbetaling start wanneer de pensioengerechtigde partner met pensioen gaat. Belangrijk: je moet de scheiding binnen twee jaar melden bij het pensioenfonds. Doe je dit niet, dan moet jij of je ex-partner het pensioendeel later zelf bij de ander opeisen, wat tot problemen kan leiden.

2. Conversie (alternatieve keuze)
Bij conversie wordt het te verdelen pensioendeel direct omgezet in een eigen, zelfstandig pensioenrecht voor de andere partner. Dit voorkomt afhankelijkheid bij de uitbetaling, maar kan fiscaal of financieel minder gunstig uitpakken.

3. Ieder behoudt zijn eigen pensioen
Jullie kunnen besluiten dat ieder het tijdens het huwelijk opgebouwde pensioen behoudt. Dit betekent dat er niets verdeeld wordt. Deze optie komt vooral voor als de pensioenopbouw ongeveer gelijk is, zodat het eerlijk blijft zonder verdeling.

De belangrijkste verschillen:

• Verevening betekent dat je financieel verbonden blijft met je ex. Je bent afhankelijk van de pensioendatum van je ex, en als je ex vóór de pensioendatum overlijdt, vervalt jouw deel. Je behoudt eventueel wel recht op bijzonder partnerpensioen.
  

• Conversie geeft jefinanciële onafhankelijkheid. Jij bepaalt zelf wanneer je pensioendeel ingaat. Het pensioenrecht blijft bestaan, zelfs als je ex overlijdt. Wel geef je het recht op bijzonder partnerpensioen op.
  

De keuze tussen deze opties hangt af van je leeftijd, financiële situatie en toekomstplannen. Goed advies hierover is essentieel. Meer uitleg lees je in ons artikel Pensioenverdeling bij scheiding: welke opties heb je?.

Schulden: wie is waarvoor aansprakelijk?

Net als bezittingen moeten ook schulden die tijdens het huwelijk zijn ontstaan, worden verdeeld. Denk aan een persoonlijke lening, creditcardschuld of een studieschuld. Het is essentieel om hierover transparant te zijn. Het verzwijgen van schulden kan gevolgen hebben.

Een belangrijk juridisch principe is 'hoofdelijke aansprakelijkheid'. Dit betekent dat een schuldeiser (zoals een bank) bij zowel jou als je ex-partner kan aankloppen voor de volledige schuld. Dit geldt voor de schulden die juridisch gezien gezamenlijk waren, ongeacht wat jullie onderling in het convenant hebben afgesproken. Een goede afspraak over wie welk deel betaalt, is belangrijk, zodat jullie elkaar later kunnen aanspreken als er iets misgaat.

Zet de volgende stap naar duidelijkheid en zekerheid

Het maken van financiële afspraken is de kern van een respectvolle en duurzame scheiding. Een zorgvuldig opgesteld echtscheidingsconvenant is het eindpunt van je relatie. Maar het vormt ook het startpunt voor twee gezonde, onafhankelijke financiële toekomsten. Het is een investering in rust en duidelijkheid, die conflicten voorkomt.

Bij Uitelkaar.nl begrijpen we dat dit proces overweldigend kan zijn. Daarom hebben we een gestructureerd online proces ontwikkeld dat je stap voor stap door alle onderdelen leidt. Je houdt zelf de regie, werkt in je eigen tempo en wordt ondersteund door experts die ervoor zorgen dat je niets over het hoofd ziet.

Ben je klaar om de controle te nemen en een solide basis te leggen voor je toekomst? Ontdek hoe onze aanpak je kan helpen om samen tot eerlijke en duurzame afspraken te komen.

Scheiden zonder stress, met steun

Een veilige, betaalbare aanpak voor jou en je kinderen.

• Zelf samen vanuit huis aan de slag
• Persoonlijke & professionele begeleiding
• Regel het in goed overleg, met of zonder mediation

Start vrijblijvend Bekijk onze diensten

Scheiden zonder stress, met steun

Een veilige, betaalbare aanpak voor jou en je kinderen.

• Zelf samen vanuit huis aan de slag
• Persoonlijke & professionele begeleiding
• Regel het in goed overleg, met of zonder mediation

Start vrijblijvend Bekijk onze diensten

Echtscheidingsconvenant voorbeeld Lees meer