Kennisbank - Partneralimentatie

Algemeen

Partneralimentatie volgt na de kinderalimentatie, in die zin dat pas nadat partijen berekend hebben of en zo ja, hoe hoog de ruimte is voor kinderalimentatie, de (ex-)partner “aan bod komt”. Dat is de methodiek die eveneens uit wet en regelgeving (Trema-normen) voortvloeit. De wetgeving rond partneralimentatie zal waarschijnlijk op termijn aanzienlijk veranderen, waarbij onder andere duurbeperking en meer autonomie aan partijen gegund wordt. Uitelkaar.nl anticipeert hierop in zoverre, dat het aan partijen wordt overgelaten om hierover met elkaar afspraken te maken.

De praktijk laat zien dat het aantal zaken binnen uitelkaar.nl waarbij de partneralimentatie wordt uitgesloten relatief hoog is. De inschatting is dat de doelgroep bestaat uit vaak werkende ouders of (ex-)partners die beiden een redelijk gelijkwaardig inkomen hebben. De partneralimentatie voor nu en voor in de toekomst wordt vaak uitgesloten over en weer. Als er wel partneralimentatie overeengekomen is, wordt er vaak een bedrag genoemd, maar hoe er in de toekomst mee moet worden omgegaan blijft vaak wazig.

Het spreekt vanzelf dat de paragraaf partneralimentatie een belangrijke is binnen het scheidingsplan, omdat het een financiële verplichting/behoefte betreft voor een langere duur en gemaakte afspraken in de toekomst lastig of helemaal niet meer terug te draaien zijn, indien dit niet goed wordt vastgelegd.

Zorgen

Het niet afkaarten van de partneralimentatie op een verantwoordelijke wijze kan verstrekkende gevolgen hebben, zeker als partijen een niet-wijzigingsbeding hebben opgenomen. In de modelafspraken zit overigens geen niet-wijzingingsbeding meer. Voorbeelden van gevolgen die voorkomen kunnen worden:

 

• Een partij komt in de financiële problemen terecht, doordat de afspraken in de praktijk niet duurzaam blijken, omdat ze op basis van emoties (onafhankelijkheidsdrift, schuldgevoelens of onverschilligheid) en niet op basis van feiten of objectiveerbare gegevens gemaakt zijn.

 

• Partijen hebben niet op basis van de juiste gegevens of een niet te volgen berekening een beslissing genomen. Juist omdat bij een convenant die mogelijkheid nadien juridisch lastig hard te maken is, kan niet volstaan worden met een berekening die de reviewer zelf of partijen zelf in feite niet kunnen volgen.

Indicaties

Indicatie 1:

In het scheidingsplan is alleen opgenomen dat partneralimentatie niet nodig is en dat partijen hier in de toekomst niet op kunnen terugkomen. Zonder verdere argumenten waarom hiervoor gekozen is.

Indicatie 2:

Er wordt wel een bedrag genoemd, maar geen berekening.

Indicatie 3:

Er wordt wel een berekening gegeven, maar niet op basis van de juiste gegevens.

Indicatie 4:

De berekening is niet goed te volgen.

Indicatie 5:

Er wordt een bedrag genoemd, maar dat lijkt niet in verhouding te zijn tot het inkomen van partijen. Bijvoorbeeld een absurd laag of absurd hoog bedrag.

Indicatie 6:

Het bedrag of de duur ervan wordt aan allerlei voorwaarden gekoppeld

Vragen

Het is goed om de autonomie van de partijen te erkennen (bijvoorbeeld: Ik zie dat jullie de partneralimentatie over en weer hebben uitgesloten), maar vraag dan door:

• Jullie hebben de partneralimentatie uitgesloten. Kunnen jullie uitleggen in je eigen woorden waarom jullie samen, maar ook voor jezelf deze keus hebt gemaakt? Beseffen jullie wat de gevolgen zijn voor de toekomst, als er iets verandert in jullie inkomenssituaties?
• De bedragen die jullie hebben benoemd zijn door jullie besproken, kunnen jullie ook uitleggen hoe je de behoefte en de draagkracht hebt berekend?
• De uitkomst van jullie partneralimentatie paragraaf lijkt wat summier. Hebben jullie rekening gehouden met mogelijke toekomstscenario’s, waarin jullie mogelijk een inkomenswijziging meemaken?

Voorbeelden die duiden op te summiere omschrijving:

• Wij spreken af dat er geen partneralimentatie nodig is
• Wij vinden dat we zelf in ons eigen levensonderhoud kunnen voorzien
• Alimentatie is niet nodig, daarvoor is het huwelijk te kort geweest
• Wij hoeven geen alimentatie van elkaar, want we zijn op huwelijkse voorwaarden getrouwd

Wat ontbreekt in deze voorbeelden is een visie voor de toekomst en inzicht in elkaars behoefte. Wat partijen “vinden” op het moment van uiteengaan is van belang, maar belangrijker is hun keuze voor een verantwoord wederzijds scenario waarin de wettelijke bepalingen rondom alimentatie zijn verweven.

Best practices

Voor de reviewer is het van belang dat in ieder geval de volgende aspecten aan bod komen:

1. Hebben partijen nagedacht over hun beschikbare inkomen na de scheiding? Soms is het niet duidelijk hoe de situatie eruit zal zien als partijen financieel ontvlochten zijn van elkaar en een eigen financiële huishouding zullen moeten voeren. Het is daarom belangrijk om partijen erop te wijzen dat zij voor zichzelf in ieder geval een huishoudboekje hebben opgesteld, zodat zij zich ervan hebben vergewist dat zij ieder zonder mogelijke partneralimentatie op een normale wijze kunnen rondkomen.
2. Sta stil bij de duurzaamheid van de huidige inkomstenbron. Gaat het daarbij alleen maar om inkomsten uit arbeid en zo ja, is er sprake van een arbeidsverhouding die voor bepaalde of voor onbepaalde tijd voortduurt, of zijn er indicaties die erop wijzen dat er op korte termijn ten aanzien van de primaire inkomstenbron wijzigingen zullen optreden?
3. Wijs partijen erop dat partneralimentatie in feite los staat van kinderalimentatie. Kinderalimentatie is geen inkomstenbron en wordt zo ook niet aangemerkt door de fiscus. Dit kan van belang zijn als partijen bijvoorbeeld in de toekomst apart van elkaar een woning willen kopen. Partneralimentatie is een aftrekpost voor de alimentatieplichtige en een IB-plichtige inkomstenbron voor de alimentatiegerechtigde. Partijen tellen vaak alle inkomstenbronnen bij elkaar op en komen dan vaak tot een bepaalde conclusie. Op zich is daar niets mis mee, als partijen zich er in ieder geval wel bewust van zijn dat zowel kinder-, als partneralimentatie een verschillend regime hebben en ook fiscaaltechnisch van elkaar verschillen.
4. Wijs partijen in ieder geval ook op de duur van de alimentatie zoals deze is bepaald en sta stil bij de mogelijkheden van een niet-wijzigingsbeding. Realiseren partijen zich voldoende dat dat in feite betekent dat ook bij een niet-voorziene inkomensterugval er niet alsnog een beroep kan worden gedaan op partneralimentatie van de ene of de andere (ex-)partner.
5. Zeker bij wat jongere mensen wordt er in onvoldoende mate bij stilgestaan dat zij wellicht een nieuwe partner zullen krijgen, met wie mogelijk ook een nieuw gezin gesticht zal worden dat vervolgens weer gevolgen zal hebben voor inkomsten over en weer.
6. Het langslopen van enkele toekomstscenario’s, zoals een nieuwe partner, werkloosheid en arbeidsongeschiktheid is altijd aan te raden.
7. De algemene formule, die met de partijen kan worden gedeeld, waarop de behoefte en de draagkracht berekend kan worden:
• De huwelijksgerelateerde behoefte is het netto gezinsinkomen op het moment van het einde van de samenleving minus de kosten van de (eventuele) kinderen en gedeeld door 2 plus 20%;
• De maximale partneralimentatie naar behoefte is de huwelijksgerelateerde behoefte minus eigen inkomen plus de te betalen inkomstenbelasting.

Geef de partijen het volgende mee, als nodig:

• Houd er rekening mee dat indien het huwelijk niet meer dan vijf jaar heeft geduurd en er geen kinderen zijn, de termijn voor de partneralimentatie gelijk is aan de duur van het huwelijk.
• De partneralimentatie eindigt per definitie bij overlijden van een van de (ex-)partners, bij hertrouwen, samenwonen, of aangaan van een geregistreerd partnerschap van de ontvangende partij, of bij het verstrijken van de onderling overeengekomen termijn of wettelijke termijn.
• Bij ontbinding van een geregistreerd partnerschap moeten wel duidelijke afspraken worden gemaakt wanneer de alimentatie eindigt, omdat de wettelijke termijnen alleen gelden bij ontbinding van het huwelijk.
• Facultatief kunnen partijen een berekening laten maken bij het LBIO. Dit kost op dit moment 50 euro en komt voor rekening van de partijen.
• Staan partijen op hun afspraak en willen ze deze niet veranderen ondanks advies van de reviewer? Laat partijen dan uitdrukkelijk vermelden in het plan dat ze volledig zijn geïnformeerd door de reviewer, de reden waarom zij toch hun afspraak willen handhaven, dat zij begrijpen waar ze afstand van doen en desondanks voor de huidige afspraak hebben gekozen en hier allebei achter staan. 

Vergewisplicht

De reviewer vergewist zich in ieder geval van:

1. Begrijpen partijen waar ze recht op hebben?
2. Is er wellicht sprake van druk van de ene (ex-)partner op de andere (ex-)partner om af te zien van partneralimentatie dan wel akkoord te gaan met een veel lager bedrag aan partneralimentatie?
3. Als er afstand wordt gedaan van partneralimentatie: is het duidelijk waar afstand van gedaan wordt?
4. Zijn partijen zich ervan bewust wat de afspraken betekenen voor de toekomst en wat de gevolgen zijn van afstand doen van partneralimentatie?