Kennisbank - Ouderschapsplan, invulling van het gezamenlijke ouderlijk gezag

Algemeen

Binnen uitelkaar.nl is veel aandacht voor de invulling van het ouderschapsplan dat ingebed is in het volledige scheidingsplan. De rechtbanken accepteren deze handelwijze, al kiezen bepaalde reviewers er wel voor om het ouderschapsplan los te koppelen van het scheidingsplan (convenant) bij indiening bij de rechtbank.

Van belang is dat artikel 815 Rv stelt dat in het ouderschapsplan afspraken moeten worden gemaakt over:

1. Het gezagsrecht
2. De verdeling van de zorg- en opvoedingstaken en het omgangsrecht
3. Informatie
4. Kinderalimentatie

Van belang is dat bij het echtscheidingsverzoek het ouderschapsplan in ieder geval in het petitum van de beschikking wordt opgenomen, waardoor een executoriale titel wordt verkregen waarmee partijen later eventueel een rechtstreeks vorderingsrecht op elkaar krijgen.

Anders dan weleens door partijen wordt gedacht, levert de in artikel 1:247 BW neergelegde gelijkwaardigheid van de ouders niet een verplichting op tot een 50/50% verdeling van de tijd die het kind bij elke ouder doorbrengt.

Een rechter hoeft niet in verband met de inwerkingtreding van de WVO uit te gaan van een gelijke verdeling van het hoofdverblijfplaats van het kind en van een gelijke verdeling van de zorg- en opvoedingstaken tussen beide ouders. Het door de wetgever tot uitgangspunt genomen beginsel van gelijkwaardigheid tussen beide ouders brengt met zich mee dat bij de beslissing over de hoofdverblijfplaats van een kind bij de verdeling van de zorg- en opvoedingstaken het belang van het minderjarige kind het zwaarst mag wegen.

Zorgen

• Wat vaak een zorg is bij het ouderschapsplan van partijen en trouwens niet alleen binnen Uitelkaar.nl is dat het een momentopname is. Partijen komen iets overeen op het moment dat zij uit elkaar gaan, maar de houdbaarheid van een ouderschapsplan is vaak onderhevig aan de dynamiek van het leven van partijen daarna (ontwikkeling kind, nieuwe partner, gezinsuitbreiding, verhuizing, nieuwe baan).
• Partijen neigen er soms naar in een ouderschapsplan vooral te werken met strakke en simpele formules, maar vergeten dat de hierboven geschetste dynamiek ook juist vraagt om de nodige flexibiliteit naar de toekomst op de korte en middellange termijn. Een ouderschapsplan kan geen plan voor het leven zijn.
• De grootste zorg die dan ook bestaat bij een ouderschapsplan volgens Uitelkaar.nl is dat het te weinig doorontwikkeld is door partijen en daardoor onvoldoende levensvatbaar is.
• Een andere zorg die bestaat is dat er te weinig rekening wordt gehouden met de daadwerkelijke belangen van de kinderen en dat bij de invulling ervan teveel wordt gekeken naar de efficiëntie en de haast om er “maar van af te zijn”, waardoor belangrijke elementen buiten beschouwing blijven, of niet voldoende doordacht zijn.

Indicaties

Wat zijn de indicaties, met name op de lange termijn, die het voor de reviewer nodig maken om extra alert te zijn op de regeling die partijen bedacht hadden?

Indicatie 1:

De regeling is amper uitgewerkt en er wordt vooral geschermd met “in overleg”. De regeling is te uitgebreid en bevat geen concrete afspraken. Partijen regelen alles ‘in overleg’.  

Indicatie 2:

Er is duidelijk sprake van een onevenwichtigheid ten aanzien van de contactregeling.

Indicatie 3:

De afspraken omtrent omgang zijn niet duurzaam.

Met name bij jonge kinderen zijn partijen nogal eens geneigd om een hele secure regeling op te maken, maar gaan er daarbij vervolgens aan voorbij dat kinderen ouder worden en dat een ouderschapsplan naarmate de tijd verstrijkt ook aan actualiteit inboet. Het is dan van belang dat in het ouderschapsplan in ieder geval een zekere mate van een voorziening wordt getroffen om de regeling ook voor de toekomst nader bestendig te maken, al dan niet in overleg. 

Indicatie 4:

Omgang wordt helemaal uitgesloten of overgelaten aan de behoefte van de kinderen. In feite moeten kinderen dan zelf hun omgangsregeling overeenkomen met hun ouders.

Indicatie 5:

Er is niet op een leeftijdsadequate wijze met het kind of de kinderen gesproken over de omgangsregeling. Volgens de wet moeten kinderen inspraak hebben in de omgangsregeling. Ouders schieten hier vaak aan voorbij.

Vragen

• Jullie regeling voorziet erin dat jullie regelmatig overleg met elkaar hebben. Hebben jullie daarover nagedacht op welke manier je dat gaat vormgeven, ook als een van jullie of jullie beiden een partner krijgt?
• Hebben jullie een voorziening getroffen ingeval het overleg in de toekomst niet zo goed verloopt? 
• Hebben jullie met jullie kind(eren) gesproken over de regelingen? Hoe denken zij erover?

Best practices

1. Wijs partijen op het belang van de kinderen en hun toekomst. Bevat het ouderschapsplan duurzame afspraken en wordt er rekening gehouden met veranderende omstandigheden? 
2. Ga niet akkoord met een overleg-regeling. Stuur partijen in het maken van duidelijke afspraken.
3. Vergewis je ervan dat de partijen beseffen dat het ouderschapsplan een begindocument is dat in de toekomst al naar gelang de behoefte van partijen en de kinderen in overleg gewijzigd kan worden.

Vergewisplicht

De reviewer vergewist zich in ieder geval van:

1. Begrijpen partijen de gevolgen van de afspraken voor zowel ouders als de kinderen?
2. Zijn partijen zich ervan bewust dat omstandigheden kunnen veranderen en dat de afspraken dan kunnen veranderen? Is dit meegenomen in het ouderschapsplan?
3. Dat de kinderen betrokken zijn geweest op een manier die past bij de leeftijd bij het opstellen van het ouderschapsplan.