Hoe ga ik om met schuldgevoelens bij scheiding?

Drie levens

Een relatie is een samenvoeging van twee levens. Wat in een relatie net zo belangrijk is, is het besef dat er naast het samengevoegde leven ook nog twee eigen levens zijn. Een relatie heeft dus betrekking op minimaal drie levens. Deze levens vragen om een continue investering. Niet alleen om uit te zoeken wat er nog is als de relatie begint te schuren. Nog belangrijker is het vermogen om steeds weer opnieuw te kunnen schakelen en sturen als het gaat om het actief inrichten van je eigen leven en het leven samen, of je nou 2 jaar, 9 jaar of 20 jaar bij elkaar bent.

Relatietwijfel

Als dat schakelen hapert, blijft niet alleen de relatieontwikkeling achter, ook je eigen leven zet je op een lager pitje. Jij bent sowieso verantwoordelijk voor twee levens (dat van jezelf en jullie relatieleven) en die moet je alle twee blijvend onderzoeken en vormgeven. Als je dat vergeet en je aan elkaar gaat aanpassen, dan loop je het risico dat er een moment gaat komen dat minimaal één van beiden tot de conclusie komt dat het ‘anders’ moet. Dat zijn de momenten waarop er relatietwijfel ontstaat. Deze twijfel wordt vaak ingegeven door een (onbewust) verlangen naar een ander leven of een verliefdheid op een ander.

In control

Als de ander deze relatietwijfel niet heeft, geven deze twijfels hem of haar al gauw gevoelens van onmacht en angst, omdat het zoeken van de ander een bedreiging is voor de relatie in haar totaliteit. En als mensen angst of onmacht ervaren, dan gaan ze houvast zoeken en willen ze in control zijn. De spanning ontstaat als een van de partners grip probeert te krijgen op de zoekende wederhelft. Hierdoor wordt de persoon die de relatietwijfel heeft eerder de schuldige, en de wederhelft die het overkomt het slachtoffer.

Schuldgevoel

Dit zijn ingewikkelde emotionele dynamieken die elkaar in stand kunnen houden, want daar waar een schuldige is, is een slachtoffer, en waar een slachtoffer is, is een schuldige. En dus kunnen schuldgevoel en angst elkaar blijven afwisselen. Hoe moeilijk het ook is in een emotionele situatie als een scheiding, probeer realistisch te blijven kijken. Is er werkelijk één schuldige en één slachtoffer? Of zijn jullie beiden schuldige en slachtoffer? Wellicht helpt deze nuance in het besef dat je het uiteindelijk samen op te lossen hebt, zeker als jullie scheiding ook kinderen betreft.

Corinne: ‘We leefden al jaren als broer en zus. Ook al was dat stiekem misschien niet wat ik wilde, toch legde ik me daar bij neer omwille van onze kinderen. Toen mijn ex-man op een bepaald moment aangaf dat hij met het huwelijk wilde stoppen verraste me dat enorm. Ik wilde er nog aan werken, kijken waar we elkaar zouden kunnen vinden. Hij kon en wilde dat niet meer. Dat hij niet meer aan de relatie wilde werken, dat is nog steeds zuur. Daardoor zijn we nu niet meer bij elkaar. Tegelijkertijd kon ik hem niet dwingen. Het heeft even geduurd voor ik dat heb kunnen accepteren, met alle emoties die ik erbij voelde. Tegelijkertijd ben ik blij dat we uiteindelijk goed uit elkaar zijn gegaan. De kinderen hebben het fijn bij hem en bij mij, en dat is in mijn ogen het allerbelangrijkste: dat mijn kinderen het goed hebben.’

Dit is hoofdstuk 15 van het boek Uit elkaar dan met elkaar van Erwin Wijman en Birgit Vandermeulen, uitgegeven door Uitelkaar.nl