Wat zijn de gevolgen van scheiding op je kind?

'Wij zijn de 70.000 kinderen per jaar die op een dag te horen krijgen dat hun ouders uit elkaar gaan. Op die dag wordt alles wat veilig en vertrouwd was ineens anders. Veel van ons moeten verhuizen, naar een andere school, wennen aan jullie nieuwe liefdes en in het ergste geval 1 van de ouders heel erg missen. En dat doet pijn'.

Een sterk citaat uit een brief van kinderen van gescheiden ouders aan alle gescheiden ouders in Nederland, op Villapinedo.nl. Het geeft aan dat een scheiding heel rigoureus is voor kinderen. De gevolgen van de scheiding kunnen daarnaast anders uitpakken voor kinderen in verschillende leeftijdscategorieën. Ook het soort scheiding maakt veel uit. Kinderen die te maken hebben gehad met een vechtscheiding hebben vaker last van problemen, zoals van emotionele, psychische en sociale problemen en/of een negatief zelfbeeld. Ook leer- en gedragsproblemen komen voor.

Impact scheiding op de kinderen

In onderstaande lijsten vind je de mogelijke gevolgen van de scheiding op je kind. De mate van impact hangt volledig af van jullie situatie en jullie kind. Hoe jullie met elkaar omgaan voor, tijdens en na de scheiding heeft een belangrijke voorbeeldfunctie voor je kinderen. De ervaringen die zij hier opdoen, dragen zij vervolgens met zich mee.

Martin (45): 'Toen ik na 15 jaar relatie tot de definitieve conclusie kwam dat ik er echt niet meer mee kon en wilde doorgaan, was het zo lastig om de boodschap te brengen. Ik wist dat het een enorme klap voor mijn partner zou zijn en was zo bang dat mijn kinderen niets meer met me te maken wilden hebben. Tegelijkertijd kon ik niet anders. Ik was mezelf in de relatie compleet verloren. Dagen heb ik de boodschap uitgesteld en op een ochtend wist ik dat ik er niet meer onderuit kwam. Mijn angst was deels gegrond. Voor zowel mijn partner als mijn kinderen heeft het echt wel even geduurd voordat zij aan de nieuwe gescheiden situatie waren gewend. Mijn kinderen zijn het eerste jaar enorm boos op me geweest. Dat was voor mij heel erg slikken en ego-dingetjes loslaten. Ik voelde dat ik hen die boosheid moest gunnen om in contact met hen te kunnen blijven. We zijn nu 3 jaar verder, en de relatie met zowel mijn ex-partner als mijn kinderen is prettig. We kunnen elkaar nu weer waarderen om wie we zijn. Het was een lastige tijd en ik heb best wel eens over mezelf getwijfeld. Spijt over de beslissing heb ik niet, en het bijzondere is dat deze nieuwe situatie iedereen sterker maakt, ook de kinderen.

Bron: Uit elkaar dan met elkaar van Erwin Wijman en Birgit Vandermeulen.

Belangrijk is wel dat hoe beter jij en je (ex-)partner met elkaar omgaan, hoe beter dit is voor je kind(eren). In onderstaande lijsten vind je de mogelijke gevolgen van de scheiding op je kind.

Lees meer over hulp voor je kind

Verandering van de situatie

• Rust, regelmaat en stabiliteit zijn verstoord.
• Soms moeten de kinderen verhuizen: dit heeft mogelijk tot gevolg dat zij naar een andere plaats gaan met een nieuwe school, leraren en nieuwe vrienden.
• Soms is er minder contact met een kant van de familie.
• Je kind mist jou of je (ex-)partner.
• Er kan sprake zijn van financiële achteruitgang wat effect heeft op de keuzes van jullie als ouders over de uitgaven.
• Mogelijk is er sprake van een een nieuw, samengesteld gezin.
• Besteding van vrije tijd en hobby's kan veranderen.
• Hoe feestdagen en verjaardagen eruit zien is anders.
• Ouders zijn misschien (tijdelijk) minder beschikbaar voor de kinderen.

Psychische problemen kind na scheiding

• Je kind kan kampen met boosheid, angst, gevoelens van schuld, eenzaamheid en loyaliteitsproblemen.
• Onzekerheid over hoe de toekomst eruit ziet.
• Soms heeft een kind aanpassingsproblemen.
• Kinderen kunnen zich onzeker voelen.

Gedrag kind na scheiding

• Kinderen kunnen sneller geneigd zijn tot partij kiezen.
• Ze wenden zich mogelijk af van het (nieuwe) gezin.
• Zij kunnen op zoek gaan naar steun buiten het gezin.
• Zich harder afzetten.
• Overdreven aanpassen aan de situatie.

Meer gevolgen van scheiding op kind per leeftijdscategorie vind je op de website van het Nederlands Jeugdinstituut. Je leest hier de gevolgen van scheiding op je kind in de volgende fases:

• Babyleeftijd tussen de 0 t/m 2 jaar.
• Peuter- en kleuterleeftijd 2 t/m 4 jaar, 4 t/m 6 jaar.
• Basisschoolleeftijd van 6 t/m 9 jaar en van 9 t/m 12 jaar.
• Puberleeftijd: 12 t/m 14 jaar en 14 t/m 17 jaar.
• Adolescentie fase: 17 t/m 20 jaar.

Je ziet dan ook dat de gevolgen van scheiding op je kind van 4 jaar anders zijn dan de gevolgen op een kind van 7 jaar. Terwijl een vierjarige zich meer bezig lijkt te houden met de impact van de scheiding op de eigen leefwereld: schuldgevoelens, vragen over de toekomst, angst om een ouder te verliezen; is een zevenjarige meestal meer bezig met zich aanpassen aan de ouders, hen tevreden stellen en zich om hem bekommeren (parentificatie). Lees hier meer over op de website van het Nederlands Jeugdinstituut.

Verwerking scheiding bij kind

Meestal voelen kinderen zich in verloop van tijd fijner. Het duurt vaak 1 tot 2 jaar voor zij de scheiding een plekje kunnen geven. Een kind moet net als de ouders een rouwproces in om de scheiding te verwerken. Je kind loopt de fases boosheid, ontkenning, verdriet en acceptatie dus door, ongeacht de volgorde. Hoe lang de fases duren en hoe deze door elkaar lopen is per persoon verschillend.

Toch moet je als ouder zijnde je kind wel in de gaten houden om te zien of de verwerking goed verloopt. Wanneer deze stagneert is het goed om extra hulp te zoeken. Een aantal signalen hiervoor zijn:

• Aanhoudende neerslachtigheid.
• Je kind trekt zich erg terug en gaat situaties of personen vermijden.
• Je kind heeft slaapproblemen en/of nachtmerries.
• Je kind kijkt negatief aan tegen veel dingen.

Soms houdt een kind ernstige problemen over na de scheiding. In Nederland zijn dit ongeveer 20.000 thuiswonende kinderen min of meer ernstige problemen. Denk hierbij aan ernstige loyaliteitsconflicten, parentificatie of oudervervreemding. Als ouder wil je dit natuurlijk zoveel mogelijk voorkomen. Zorg daarom altijd voor voldoende hulp en ondersteuning voor je kinderen bij scheiding.

5 x Hulp voor je kind na de scheiding Lees meer