Scheiden met schulden: een stappenplan

Scheiden met schulden: wanneer is hier sprake van?

Onder schulden wordt heel veel verstaan. Zo kun je denken aan betalingsachterstanden van webwinkels zoals Wehkamp of Bol.com, maar ook aan negatieve banksaldi. Ook moet je denken aan levensverzekeringen met afkoopwaarde. Denk bovendien aan studieschuld, leasecontracten die betaald moeten worden of leningen (kredieten). Wanneer je uit elkaar gaat moeten er afspraken gemaakt worden over de afbetaling van deze schulden.

Een hypotheek is ook een schuld, maar hiervoor verwijzen we je door naar onze pagina over wonen en scheiden, omdat de hypotheekschuld anders wordt geregeld dan de rest van de schulden.

Stappenplan: scheiding met schulden

De afwikkeling van schulden wanneer je uit elkaar gaat bestaat uit een aantal stappen. Het is van belang al deze stappen nauwkeurig te volgen en hier eventueel hulp bij te vragen van een deskundige. Hieronder lees je per stap wat je moet doen.

1. Getrouwd, geregistreerd partners of samenwonend?

Om te bepalen wie verantwoordelijk/aansprakelijk is voor een schuld is het ten eerste noodzakelijk om te bekijken welke (juridische) vorm jullie relatie heeft. Zo kun je binnen het huwelijk en als geregistreerd partners in gemeenschap van goederen, in beperkte gemeenschap van goederen of met huwelijkse of partnerschapsvoorwaarden een verbintenis aangegaan zijn. Daarnaast kun je samenwonen met of zonder samenlevingscontract. Al deze vormen hebben andere consequenties voor de verdeling van de schulden. Hierover lees je straks meer.

Getrouwd in gemeenschap van goederen

Wanneer jullie voor 2018 getrouwd zijn en verder niks hebben geregeld, ben je getrouwd in gemeenschap van goederen. Dit houdt in dat al jullie bezittingen en schulden van voor en tijdens het huwelijk nu gemeenschappelijk zijn. Had je (ex-)partner een studieschuld? DUO verhaalt dit in veel gevallen niet op jou, maar officieel ben jij hier nu wel voor de helft aansprakelijk voor. Daarom is het belangrijk hier wel afspraken over te maken in het scheidingsplan. Heb jij een leasecontract op een auto? Je (ex-)partner draait hier voor de helft voor op. Kort gezegd moeten jullie al het geld, bezit en schuld in tweeën verdelen, zelfs wanneer je niet op de hoogte bent van schulden die de ander heeft gemaakt. De gezamenlijke hoofdelijke aansprakelijkheid houdt ook in dat wanneer een van jullie niet betaalt, de schuldeiser het gehele schuldbedrag kan vorderen bij de ander.

Ditzelfde geldt als je na 1 januari 2018 ervoor hebt gekozen om in gemeenschap van goederen te trouwen. De gemeenschap van goederen eindigt zodra het verzoekschrift tot scheiding bij de rechtbank is ingediend. Dit is dan de officiële peildatum. Mocht dit lang duren kan een van jullie een ‘voorlopige voorziening’ aanvragen om over een bepaald onderdeel sneller te beslissen. De rechter neemt dan bijvoorbeeld een voorlopige beslissing over de verdeling van de boedel. Op die manier draai je niet op voor de schulden die (ex-)partner maakt tijdens het scheidingsproces.

Bekijk alles over schulden

Getrouwd onder huwelijkse voorwaarden

Wanneer je getrouwd bent onder huwelijkse voorwaarden worden de schulden verdeeld zoals jullie in de akte huwelijkse voorwaarden hebben vastgelegd. Wanneer jullie tijdens het huwelijk op beider naam schulden zijn aangegaan zijn jullie in principe voor de schuldeiser alsnog samen hoofdelijk aansprakelijk. De schuldeiser hoeft zich niks aan te trekken van jullie onderlinge afspraken in de huwelijkse voorwaarden. Tenzij jullie huwelijkse voorwaarden in het Huwelijksgoederenregister staan ingeschreven.

Inschrijving in dit register kan je laten doen door de notaris, maar is niet verplicht. Je kan op  de website van de rijksoverheid checken of jouw voorwaarden in het register staan ingeschreven. Als jullie niet samen hoofdelijk aansprakelijk willen zijn na scheiding, moet je toestemming vragen van de schuldeiser om een andere regeling te treffen.

Getrouwd na 1 januari 2018: beperkte gemeenschap van goederen

Sinds 1 januari 2018 is de standaard als je trouwt beperkte gemeenschap van goederen. Dit betekent dat bezittingen en schulden die jullie voor het huwelijk hadden privé blijven. Schulden die jullie na het huwelijk zijn aangegaan zijn gemeenschappelijk en moeten worden verdeeld.

Geregistreerd partners en schulden

Voor geregistreerd partners met schulden geldt hetzelfde als voor getrouwde stellen: de verdeling van de schuld is (onder andere) afhankelijk van de vorm van de verbintenis: zijn jullie geregistreerd partners in gemeenschap van goederen, beperkte gemeenschap van goederen of onder partnerschapsvoorwaarden.

Samenwonend zonder samenlevingscontract

Wanneer je met je partner samenwoont, maar geen samenlevingscontract hebt opgesteld blijf je als individu hoofdelijk aansprakelijk voor de schulden die je zelf bent aangegaan. Jullie zijn wel beiden aansprakelijk voor schulden of leningen die jullie uit beider naam bent aangegaan als onderdeel van de gezamenlijke huishouding. Denk hierbij aan energiekosten of achterstallige huurbetaling.

Samenwonend met samenlevingscontract

Wanneer jullie samenwonen met een samenlevingscontract dan gelden de afspraken over de verdeling van bezit en schulden die in het contract staan. Daarnaast geldt dat jullie onderlinge afspraken ondergeschikt zijn, wanneer schulden op beider naam zijn aangegaan. De schuld kan dan op beide (ex-)partners verhaald worden.

2. Een overzicht maken

Breng eerst in beeld welke schulden, ook wel ‘passiva’ genoemd, jullie samen zijn aangegaan en dus ook gezamenlijk moeten aflossen. Dit zijn de schulden waarvoor jullie samen hoofdelijk aansprakelijk zijn. Bij gemeenschap van goederen is het belangrijk ook prive schulden in kaart te brengen aangezien die in de gemeenschap vallen.

Maak hiervoor een lijst met de volgende kolommen en vul deze in:

• Hoogte van de schuld
• Schuldeiser
• Datum of periode wanneer de schuld is opgelopen
• De hoofdelijk verantwoordelijke(n)
• De draagplichtige(n)
• Betalingstermijn
• Maandelijkse aflossing en eventueel rentepercentage
• Voeg recente overzichten / bewijzen / afschriften toe
• Eventueel kun je ‘reden van de schuld’ toevoegen.

Bij het BKR, Bureau Krediet Registratie, kun je een overzicht vragen van al je leningen. Dit varieert van een hypotheekschuld tot in het rood staan bij de bank. Dit is behulpzaam bij het samenstellen van jullie overzicht. Dit aanvragen kost wel geld en brengt alleen schulden in kaart boven de €250,-

Ook kun je naar de schuldeiser bellen om de actuele status van de schuld op te vragen als je hier vragen over hebt.

3. Splitsen en verdelen

Wanneer jullie gezamenlijk hoofdelijk aansprakelijk zijn, zijn er verschillende opties om de schulden af te lossen.

• Jullie betalen allebei de helft van de schulden. Dit kan door het halve bedrag naar de ander over te maken die vervolgens de schuld afbetaalt.
• Jullie betalen allebei de helft van de schulden door met de schuldeiser in gesprek te gaan en de lening te splitsen in 2 aparte leningen waar jullie als individu voor aansprakelijk zijn. De schuldeiser hoeft niet met de betalingsafspraak akkoord te gaan.
• Een van de partners betaalt alles of meer dan de ander als jullie dit een eerlijkere verdeling vinden. Dit kun je samen afspreken. Bepaalde schulden kunnen veroorzaakt zijn door een van jullie of een van jullie heeft een hoger inkomen en kan of wil meer betalen. Nog een optie is dat een van jullie de schuld aflost van bijvoorbeeld €5.000, maar ter compensatie daarvoor de auto behoudt die ook een waarde heeft van €5.000. Zo kun je dingen met elkaar compenseren. Ook kunnen jullie met de schuldeiser afspreken de schuld op naam van slechts een van jullie te zetten. Echter, hoeft de schuldeiser hier niet mee in te stemmen en dan blijven jullie gezamenlijk verantwoordelijk voor de aflossing van de schuld.
• Als jullie een afspraak willen maken voor een andere verdeling, maar jullie komen hier niet uit, moet dit via de rechter geregeld worden.

Kom je er samen niet uit?

Zijn jullie het niet eens over de verdeling en komen jullie er samen niet uit? Je kunt dan de hulp inschakelen van een mediator. Een mediator helpt om jullie communicatie weer op gang te krijgen. Samen zet je jullie conflicterende belangen op een rij en bekijken welke emoties hieraan gekoppeld zitten. Het doel is om tot een goede oplossing te komen die voor jullie beiden acceptabel is.

4. Vastleggen

Wanneer je getrouwd bent of geregistreerd partners bent, leg je de afspraken over de verdeling van schulden vast in het scheidingsconvenant. Om dit correct te doen is het noodzakelijk deskundige hulp te hebben van een advocaat, jurist of digitale deskundige partij, zoals Uitelkaar.nl. Let wel op: als jullie niks anders met de schuldeisers hebben geregeld, houden zij bij gezamenlijke hoofdelijke aansprakelijkheid nog steeds beide partners verantwoordelijk, ondanks andere onderlinge afspraken in het scheidingsconvenant.

Als je samenwoont, geldt dat je in principe niet verplicht bent om als je uit elkaar gaat hierover iets vast te leggen. Het is echter wel verstandig dit te doen en beiden je handtekening eronder te zetten. Als een van de twee zich hier niet aan houdt, kan de ander eventueel naar de rechter stappen. Natuurlijk hoop je deze overeenkomst daarvoor niet nodig te gebruiken. Een reden om dit wel op te stellen, is dat het helderheid geeft aan beide partijen en ruzie (in de toekomst) kan voorkomen.

5. De afbetaling van schulden bij scheiden

Samen met een financieel adviseur kun je een plan maken hoe je de schulden aflost. Zo kun je bij een levensverzekering ervoor kiezen om deze af te kopen of tussen jou en je partner te splitsen. Ook kan de verkoop van het gezamenlijke huis een oplossing zijn.

In sommige gevallen is schuldhulpverlening een oplossing. Voor hulp met het aflossen van je schuld bekijk je de website van Nibud.

6. Je ex op de hoogte houden

Wanneer je in het proces zit van het afbetalen van schulden waar je samen met je ex hoofdelijk aansprakelijk voor bent, is het verstandig elkaar op de hoogte te houden van de aflossing. Heb je jouw deel betaald of kom je juist in geldnood? Breng je ex op de hoogte om samen tot een oplossing te komen. Daarnaast is het prettig up to date te zijn van de stand van zaken en wat er in de toekomst mogelijk nog op jou verhaald kan worden.

Wat moet je nog meer verdelen bij scheiding?

Wil je weten wat er nog meer komt kijken bij de verdeling van een scheiding? Niet alleen schulden moeten gedeeld worden, maar ook bezittingen en vermogen. Wil je weten wat je precies moet doen?

Bekijk alles over schulden Lees meer