Verdeling schulden bij echtscheiding: aan wiens deur klopt de schuldeiser?

Gemeenschap van goederen voor 1 januari 2018

Als jullie voor 1 januari 2018 zonder huwelijkse voorwaarden zijn getrouwd, dus in gemeenschap van goederen, zijn jullie in eerste instantie beiden aansprakelijk voor de schulden. Ook die zijn ontstaan voor het huwelijk. 

Schulden moeten ook na de scheiding gewoon afbetaald worden, maar alle schulden blijven van jullie beiden totdat jullie de scheiding hebben ingediend bij de rechter. De schuldeiser kan bij jullie beiden de schuld innen. Maakt één van jullie schulden na de indiening van het scheidingsconvenant, dan zijn die schulden alleen voor diegene die de schuld is aangegaan. 

Vrijwaringsclausule 

Als jullie in gemeenschap van goederen zijn getrouwd en jullie gaan scheiden, dan kunnen jullie in het echtscheidingsconvenant opnemen hoe jullie de verdeling van de schulden willen maken. Vinden jullie het bijvoorbeeld eerlijker dat je (ex-)partner de schuld bij de bank op zich neemt? Dan moeten jullie dit indekken in het echtscheidingsconvenant door een vrijwaring op te roepen.

Algemene gevolgen vrijwaring

Het oproepen van een vrijwaring heeft gevolgen op het moment de schuldeiser de schuld komt innen. Als je (ex-)partner op dat moment niet kan betalen, zal de schuldeiser naar jou toe komen. Dit komt omdat jullie in gemeenschap van goederen zijn getrouwd. De schuldeiser mag de schuld bij jou innen. 

Als jullie een vrijwaringsclausule hebben waarin staat dat jij gevrijwaard bent, dan heeft dit onderling tussen jou en je (ex-)partner gevolgen. Voor de schuldeiser maakt het niet uit. Jullie opgenomen vrijwaringsclausule heeft namelijk geen zogeheten derdenwerking. Dit betekent dat de schuldeiser de schuld bij jullie allebei kan inlossen. Als je (ex-)partner de schuld niet kan aflossen en jij wel, dan moet jij het aflossen. Je kan vervolgens wel de hele schuld bij je (ex-)partner verhalen op het moment dat je (ex-)partner wel de mogelijkheid heeft om af te lossen. 

Jullie kunnen aan de schuldeiser vragen om de schuldenaar, je (ex-)partner, als hoofdschuldenaar op te nemen en jou, de gevrijwaarde, van de schuld af te laten zien. In de praktijk zal de schuldeiser hier niet snel mee akkoord gaan. Dit komt omdat de kans voor de schuldeiser anders gehalveerd wordt

Fiscale gevolgen vrijwaring

De vrijwaring van de schuld heeft fiscale gevolgen voor degene die wordt gevrijwaard. De vrijwaring wordt bijvoorbeeld gezien als een schenking. Over schenkingen bestaat de kans dat je belasting moet betalen. Jullie kunnen samen afspreken dat jullie beiden de helft van de belasting betalen. Een andere optie is dat jullie de schulden verrekenen met de spullen die jullie onderling verdelen.

Lees meer over scheiden met schulden

Beperkte gemeenschap van goederen

Als jullie na 1 januari 2018 zijn getrouwd, dan zijn jullie (tenzij jullie huwelijkse voorwaarden hebben opgesteld) in beperkte gemeenschap van goederen getrouwd. Dit betekent dat de schulden die jullie persoonlijk hebben gemaakt voor het huwelijk ook van jullie persoonlijk blijven. Als jullie samen schulden hebben gemaakt voor het huwelijk, dan blijven die schulden ook van jullie samen. 

Alle schulden die zijn gemaakt tijdens jullie huwelijk zijn ook van jullie beiden. De schuldeiser kan dan jullie allebei aansprakelijk stellen bij schulden die jullie tijdens het huwelijk hebben gemaakt. Er is dan sprake van een gemeenschappelijke schuld. Door jullie gemeenschappelijke schuld kan de schuldeiser, als jullie de schuld niet aflossen, beslag laten leggen op jullie gezamenlijke inboedel.

Als de schuld alleen van je (ex-)partner is en je (ex-)partner lost de schuld niet af, dan kan een schuldeiser beslag leggen op de helft van jullie gezamenlijke inboedel die jullie tijdens het huwelijk kregen of kochten. Dit kan alleen als de (ex-)partner de schuld niet kan betalen en er niet duidelijk is aan wie de (helft van de) inboedel toebehoort. 

Voorbeeld beslag op halve inboedel

Joost en Margaux zijn in beperkte gemeenschap van goederen getrouwd. Zij weten dat Joost een schuld heeft bij de bank vanwege het vorige huis van Joost. Margaux kan niet aansprakelijk worden gesteld wegens de schuld van Joost omdat zij in beperkte gemeenschap van goederen zijn getrouwd. Na drie jaar huwelijk besluiten Joost en Margaux op een vriendschappelijke wijze uit elkaar te gaan. Ze hebben de inboedel netjes verdeeld en schrijven uiteindelijk de officiële echtscheiding in bij de gemeente Den Haag. 

Op het moment dat Joost en Margaux het huis gedeeltelijk aan het ontruimen zijn (Joost verhuist zijn verdeelde inboedel naar een appartement in Den Haag), komt er een deurwaarder aankloppen. De deurwaarder komt langs omdat Joost, ondanks vele aanmaningen, nog geen geld heeft afgelost van de schuld bij de bank. 

De bank heeft verzocht om beslag te leggen op de inboedel. Joost begrijpt het wel een beetje en laat de deurwaarder de waarde bepalen van de bank die al in de verhuiswagen staat. Dan loopt de deurwaarder ook het huis in, kijkt naar de tv en schrijft iets op zijn notitieblok. Margaux wil weten waarom de deurwaarder dat doet. ‘De tv hebben Margaux en Joost toebedeelt aan Margaux, dus de tv mag toch niet in beslag worden genomen?’. 

De deurwaarder legt uit dat de bank en tv onder de gezamenlijke inboedel vallen, omdat Margaux niet kan aantonen dat zij deze voor het huwelijk heeft aangeschaft. Daarom heeft de deurwaarder het recht om op de helft van de inboedel beslag te leggen. Hij kiest voor de tv en bank omdat deze het meeste opleveren. Als Margaux kan aantonen dat de TV en bank van haar zijn, dan kan de deurwaarder geen beslag op deze spullen leggen.  

Verdeling schulden bij echtscheiding: aan wiens deur klopt de schuldeiser?

Huwelijkse voorwaarden

Zijn jullie onder huwelijkse voorwaarden getrouwd? Dan gelden de voorwaarden die jullie samen opgesteld hebben. Vaak kiezen (ex-)partners voor een periodiek of finaal verrekenbeding. 

Periodiek verrekenbeding en finaal verrekenbeding

Bij een periodiek verrekenbeding verrekenen jullie elk jaar de inkomsten en schulden die jullie dat jaar hebben vergaard. Bij een finaal verrekenbeding, het woord zegt het eigenlijk al, wordt er pas een verrekening gedaan van jullie inkomsten en schulden als jullie uit elkaar gaan. 

Koude uitsluiting

Soms kiezen (ex-)partners voor een koude uitsluiting. Dit betekent dat jullie ten tijde van jullie huwelijk kozen om de schulden en vermogen helemaal niet met elkaar te delen. Dit zijn dan zowel de schulden en vermogen van voor, tijdens en na jullie huwelijk. Er wordt dan eigenlijk niets verdeeld tussen jullie. 

Uitsluiting schulden huwelijkse voorwaarden

Als jullie in de huwelijkse voorwaarde geen uitsluiting regelen, dan kan het zijn dat jullie de schulden onderling moeten verdelen tijdens de scheiding. Als jullie dat willen voorkomen, dan kunnen jullie tijdens jullie huwelijk alsnog een uitsluiting doen. Jullie kunnen namelijk jullie akte huwelijkse voorwaarden bij de notaris aanpassen en daarin opnemen dat jullie de schulden, of sommige schulden, niet met elkaar willen verrekenen. 

Het is wel zo dat alle schulden die zijn ontstaan voordat jullie hier afspraken over maakten, nog steeds onder jullie verdeeld moeten worden. Alle schulden die na de uitsluiting ontstaan vallen dan niet onder de verdeling.

Voorbeeld uitsluiting schulden huwelijkse voorwaarden tijdens huwelijk

Abel en Marit zijn in 2017 getrouwd onder huwelijkse voorwaarden. Zij hebben niet geregeld dat zij elkaar uitsluiten van schulden die gemaakt worden. Twee jaar later heeft Marit een schuld opgebouwd van € 900,-. Abel en Marit bespreken met elkaar dat zij Abel willen uitsluiten van de €900,- schuld en dat Marit als enige de schuld draagt, ook al zouden zij gaan scheiden. Samen gaan ze naar de notaris en leggen de afspraken vast in hun akte huwelijkse voorwaarden.

Een jaar later besluiten Abel en Marit te scheiden. Ze gaan samen om de tafel zitten en maken een verdeling. De schuld van Marit rekenen ze niet mee met de verdeling, volgens hen staat dat buiten de verdeling om. Met alle afspraken op papier gaan zij naar de advocaat. De advocaat ziet dat Abel en Marit de € 900,- niet hebben verdeeld. De advocaat legt uit dat de uitsluiting van schulden pas geldt nadat de uitsluiting officieel geregeld is. Abel en Marit moeten de schuld van Marit delen, want de schuld was eerder ontstaan dan dat ze Abel hebben uitgesloten. De advocaat vertelt hen dat de huwelijkse voorwaarden geen terugwerkende kracht hebben. Als Marit Abel had willen uitsluiten, hadden Abel en Marit dit eerder moeten doen, voordat de schuld ontstond.

Voor wie zijn de schulden?

Afhankelijk van hoe jullie zijn getrouwd of het geregistreerd partnerschap zijn aangegaan, zijn er verschillende regels rondom de verdeling van de schulden tijdens de scheiding. 

In principe gelden dezelfde regels als bij de gebruikelijke verdeling, gelet op jullie afspraken bij het aangaan van jullie huwelijk of geregistreerd partnerschap. Maar omdat er bij deze verdeling sprake is van derden die de schuld kunnen opeisen, gelden er ook andere regels. 

Het is aan te raden om eerst een helder beeld te hebben van de verplichtingen en mogelijkheden rondom de verdeling van schulden, voordat je aan de echte verdeling begint.

Stel jezelf deze vragen als je de schulden gaat verdelen:

• Voor wie zijn de schulden?
• Ga je de schulden verdelen, verrekenen of uitsluiten van de verdeling?
• Bij wie kan de schuldeiser aankloppen?
• Is er een mogelijkheid tot vrijwaring en wil je daar gebruik van maken?
• Wat voor invloed heeft de schuld op de rest van de verdeling?

Pas als je antwoord kan geven op deze vragen, kan je een evenwichtige verdeling maken van de schulden. Lukt het niet goed om antwoord te geven op (één van) deze vragen? Bedenk dan dat je altijd om advies kan vragen bij Uitelkaar.nl of een andere expert. Om je een handje te helpen kun je ook ons stappenplan schulden verdelen bij scheiding bekijken!

Scheiden met schulden: een stappenplan Lees meer